تعریف جمله - نکاتی مهم در مورد جمله - روش پیدا کردن تعداد جمله ها- تعریف شبه جمله- تعریف منادا

تعریف جمله: با قرار دادن کلمه ها در کنار هم طوری که مجموعه ای منطقی و سازمان یافته را تشکیل دهند و اندیشه ها ، خواسته ها ، عواطف و احساسات را بیان کنند، جمله به وجود می آید.

نکته : جمله کوچکترین واحد کلام است.

نکته : اصلی ترین قسمت یک جمله ، فعل آن می باشد. پس می توان گفت جمله ی بدون فعل معنی ندارد.

نکته :اگر جمله ای یک کلمه باشد،آن کلمه حتماً فعل است. مانند:رفته ام

دیروز افشین به کارخانه رفت.( جمله هست چون فعل دارد)

من گل رابه    ( جمله نیست چون فعل ندارد)

نکته : باید در نوشته هایمان ترتیب دستوری را رعایت کنیم. یعنی کلمه ها را به طور منظم بنویسیم. مثلاً نهاد در ابتدای جمله و فعل را در آخر جمله و فعل را در آخر جمله و ... به دو مثال توجه کنید.

بهمن کتاب خود را برداشت ( ترتیب دستوری رعایت شده است)

باز آمد بوی ماه مدرسه ( ترتیب دستوری رعایت نشده است)

روش پیدا کردن جمله ها:

تعداد جمله ها= شبه جمله+ فعل های حذف شده+ فعل های موجود

تعریف شبه جمله: کلمه یا عبارتی که شبیه به جمله بوده و در شمارش تعداد جمله، یک جمله به حساب می آید.

نکته : شبه جمله به دو قسمت اصوات و منادا تقسیم می شود.

فرمول تشخیص تعداد جمله و شمارش جمله

تعدادجمله ازفرمول زیربه دست می آید .

1- فعل های حاضر در جمله را می شماریم.

2- فعل های غایب (حذف شده ) را می شماریم.

3-شبه جمله تمام جمله ها به عنوان جمله حساب می شوند

تعداد فعل های ذکر شده + تعداد فعل های حذف شده + شبه جمله 
مثال : ای مردم ! بدانیدملتی که تلاش کند وپشتکار داشته باشد هم به برخورداری می رسد وهم به موفقیت .
ای مردم + بدانید+ تلاش کند+ داشته باشد +می رسد +می رسد (که حذف شده )
شبه جمله + فعل + فعل + فعل + فعل +(فعل حذف شده)
گاهی در جمله عبارتی شبیه به فعل می آید که هرگز فعل نیست .مانند مصدر ها ،بنابراین، این گروه هرگز در شمارش، جمله محسوب نمی شوند.
مثال : هنگام رفت وآمد از خیابان احتیاط کن . ( یک جمله )
کار کردن وتلاش کردن رمز موفقیت است . ( یک جمله )
نکته :گاهی فعل ها به صورت مخفف می آیند .درشمارش جمله ها محسوب می شوند 
مثال :من آن نی ام که تورراها کنم .(من آن کسی نیستم که تورارهاکنم )

شبه جمله ها بر دو نوع هستند:

1- منادا  منادا  را  از حروف ندا تشخیص می دهیم .  حروف ندا عبارتند از : ای ، یا ، ایا ، « ا » در پایان واژه ،   Ø ( بدون هیچ علامتی ) یعنی از لحن نوشته یا کاما متوجه می شویم .

2- صوت  عبارتند از :

برای آرزو و دعا :  کاشکی ، کاش ، ای کاش ، آمین ، الهی

برای تشویق    به به ، آفرین ، احسنت ،بارک الله، مرحبا،خوشا

برای تاسف و درد   آه ، درد ، دریغا ، دریغ  ، ای داد ،فریاد ، وای

برای تعجب           به ، وه ، عجب ، چه عجب ، عجبا ، شگفتا

برای تنبیه             امان ، الامان ، مبادا ، زنهار ، هان

برای احترام           چشم ، به چشم ، بله قربان

برای قبول و تصدیق         بله ، آری ، ای ، ای والله

برای دستور                خاموش ، ساکت ، یالله ، بسم الله