انواع را در دستور زبان فارسی

1-    «را» مفعولی
مفعول گروه اسمی  است که بعد از آن «پس واژه ی  را» می آید یا می توان آورد. در این موارد حرف را نشانه ی مفعولی است.
جور خود را بر ضعیفان آزماید روزگار         تیغ را دائم برای امتحان بر مو  زنند            محمد قلی تسلیم
زچشم خویشتن آموختم رسم رفاقت را         که هر عضوی به درد آید به جایش دیده می گرید          هادی رنجبر
دل را به کف هرکه نهم باز پس آرد           کس تاب نگهداری دیوانه ندارد        پژمان بختیاری
ندانستیم فرصت را بدل نیست         زدام این مرغ وحشی را پراندیم        پروین اعتصامی
زجای گرم به تلخی زخواب می خیزند           مساز گرم در این تیره خاک دان جا را          صائب تبریزی
فریاد،که درکنج لب، آن خال سیه را         دل دانه گمان کرد و ندانست که دام است          صافی اصفهانی
عنان به دست فرومایگان مده زنهار          که در مصالح خود خرج می کنند تو را              صائب
به پیری خاک بازیگاه طفلان می کنم برسر         که شاید بشنوم زان خاک ،بوی خردسالی را     میرزا حسن راهب
زدست برد دلم را صفای ساعد او      گواه عاشق صادق در آستین باشد         مخلص نراقی
2-   «را» بدل از کسره یا علامت مضاف الیه
ملک را دل به هم برآمد.      یعنی : دلِ ملک    سعدی
زنیرو بود مرد را راستی        یعنی :  راستی ِ مرد
گرتشنگان بادیه را جان به لب رسد            تو خفته درکجاوه  به خواب خوش اندری    سعدی     یعنی: جانِ تشنگان بادیه
ملک را دل به حال او سوخت.     سعدی      یعنی : دل ملک
چندان که جهد کردم بازهد و پارسایی             دل را زدام زلفت ممکن نشد رهایی     غبار همدانی     یعنی:رهاییِ دل
3-  «را» حرف اضافه  وآن را چند معنی است .(برای ، به ، از، در، بر،...)
الف: «را» درمعنی «برای»:
حکمت محض است اگر لطف جهان آفرین        خاص کند بنده ای مصلحت عام را        سعدی    یعنی :برای بنده ای
دل می رود زدستم صاحب دلان خدا را      دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا        حافظ         یعنی: برای خدا
مصلحت را سخنی چند بگفتم.    سعدی         یعنی : برای مصلحت
زنیرو بود مرد را راستی    زسستی کژی زاید و کاستی      فردوسی       یعنی:  برای مرد 
ب: « را» در معنی «به »:
مسعود سعد، دشمن فضل است روزگار      این روزگار شیفته را فضل کم نمای        مسعود سعد   یعنی: به این روزگار
حاتم طایی را گفتند ازخود بزرگ همت تر درجهان دیده ای یا شنیده ای؟ سعدی        یعنی: به حاتم طایی گفتند.
وزیری را گفتند...       یعنی: به وزیری گفتند
«به » مقابله «ازمعانی به »
جفاکردی جفادیدی جفارا        وفاکن تا وفا بینی وفارا        فخر گرگانی    یعنی : به جفا جفا دیدی
بدی را بدی سهل باشد جزا      اگر مردی أحسِن الی مَن أسا       سعدی        یعنی: به بدی
ج:«را» درمعنی «در»:
فردارا خدمت می رسیم.     یعنی : درفردا
امروز را کار زیاد دارم
شب را دربوستان با یکی از دوستان اتفاق مبیت افتاد.      سعدی     یعنی : در شب
ششم ماه را روی برتافتند      سوی باده و بزم بشتافتند    فردوسی       یعنی :درماه ششم
د:«را» درمعنی «بر»:
آب بریز آتش بیداد را           زیر تر ازخاک نشان باد را      یعنی: برآتش بیداد آب بریز
 
ذ:« را» درمعنی« حرف تاکید» :
من نیز اگرچه ناشکیبم       روزی دوبرای مصلحت را
بنشینم و صبر پیش گیرم     دنباله ی کارخویش گیرم     سعدی
ر:« را » درمقام « قسم و استرحام» دراین صورت کلمه ی همراه آن متمم است نه مفعول
سخن درپرده گفتی با حریفان        خدا را زین معما پرده بردار       حافظ       یعنی: به خاطرخدا
ز: «را» در مفهوم ضمیر ملکی « آنِ»:
گرمخیر بکنندم به قیامت که چه خواهی؟        دوست ما را وهمه نعمت فردوس شمارا
ه: «را» درمفهوم «تخصیص و انحصار»:
منت خدای را عزّوجلّ که طاعتش موجب قربت است.    سعدی:   یعنی: منت فقط برای خداست.