جمله معترضه

جمله معترضه جمله اى است که حذف آن به مفهوم اصلى جمله آسیب نرساند.این گونه جمله معمولا مفهومى از قبیل دعا، نفرین، آرزو،

یا توضیح را به مفهوم اصلى جمله مى افزاید. جمله معترضه گاه

پس از حرف ربط مى آید و گاه به طور مستقل میان دو خطّ تیره قرار مى گیرد:

?ما سرگردانان که همیشه جویاى راه خلوت ترى هستیم، هیچ روزى را در آن جا که روز پیش را به پایان رسانده ایم، آغاز نمى کنیم.? (51)

نکته نگارشى: در کاربرد جمله هاى معترضه، باید جدّاً احتیاط و میانه روى کرد. در هنگام لزوم، باید جمله هاى کوتاه و روان را به عنوان جمله معترضه برگزید، نه آن که معترضه، خود، اصل شود و ترکیبى بدهنجار بیافریند.

حذف ارکان یا اجزاى جمله

حذف باید به یکى از سه قرینه زیر صورت پذیرد:

یک . قرینه ساختارى (‌ عرف زبانى): ?به چپ، چپ!?، ?برپا!?.

دو . قرینه لفظى:

?یک طرفم دریاست و طرف دیگرم، دشت بى انتها (است).?

سه . قرینه معنوى:

? ـ چه کسى در بستر پیامبر به استقبال خطر رفت؟

ـ على (رفت)!?

نکته نگارشى: یکى از کاستى هاى اساسى بسیارى از نوشته ها، حذف بیجاى ارکان یا اجزاى جمله است که معمولا براى کوتاه سازى نوشته صورت مى پذیرد. نویسنده باید به یاد بسپارد که درست نوشتن، مقدّمه زیبانویسى است و نمى توان آن را فداى این کرد; گرچه بى آن، این نیز میسّر نمى شود.

بر ساحل سخن ( شیوه ها و مهارتهای نویسندگی)

نویسنده: ، ابوالقاسم حسینی

منبع :  مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی