آیات قرآنی در ادبیات فارسی هفتم و هشتم

به دانش آموزان بگویید مفهوم آیاتی را که درباره برخی از بیت های کتاب فارسی از قرآن استخراج کرده اند به کلاس آورده و بخوانند. (یادآوری تلمیح)
هم چنین می توانند با خط خوش و درشت، این ابیات  همراه با آیات قرآنی را روی مقوا نوشته در تابلوی کلاس نصب کنند و حتی برای آن تصویر بکشند.
الف) ای یاد تو مونس روانم           جز نام تو نیست بر زیانم
خداوند در آیه 28 سوره رعد  می فرماید: "الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکرِ اللَّهِ أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ"( آنها کسانى هستند که ایمان آورده و دلهایشان به یاد خدا آرامش مى‏ گیرد، آگاه باشید که تنها با یاد خدا دلها آرام می گیرد)

ب ) به نام خدایی که جان آفرید       سخن گفتن اندر زبان آفرید     سعدی
ایزد متعال در قرآن کریم پس از ذکر خلقت انسان، از نعمت بیان، سخن گفته و فرموده است: «خدای رحمان، قرآن را یاد داد، انسان را آفرید، و به او «بیان» را آموخت». آیه ۴ از سوره الرحمن به بحث در این زمینه می‌پردازد "علَّمَهُ الْبَیَانَ "به او بیان آموخت."
در آیه «ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقا آخَرَ»(مؤمنون: 14) اشاره به همان خلقت جدید انسان، بعد از خلقت جسم او دارد و این خلقت جدید چیزی نیست، جز روح انسان.
پ )دوستی از من به من نزدیک تر     از رگ گردن به من نزدیک تر             قیصر امین پور
متن عربی آیه : وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ        آیه 16 سوره  ق و   24  انفال
ت ) یکی را به سر برنهد تاج تخت     یکی را به خاک اندر آرد ز تخت      سعدی
اراده ی خداوند است که یکی را خوشبخت می کند و دیگری را از اوج قدرت و توانایی به زیر می کشد. اشاره به آیه ی 25 سوره ی آل عمران : تؤتی الملک من تشاء و تنزع الملک من تشاء
( پادشاهی را به هر که خواهی می بخشی و پادشاهی را از هر که خواهی می گیری)
یؤتی الحکمة من یشاء(خدا) به هر کس بخواهد حکمت می بخشد؛ و من یؤت الحکمة
و به هر کس حکمت داده شود، فقد اوتی خیرا کثیرا  به یقین، خیری فراوان داده شده است.
 (سوره ی بقره آیه ی 269)  ونیز  129 نسا
ث) گلستان کند آتشی بر خلیل     گروهی بر آتش برد ز آب نیل     سعدی
    قلنا یا نار کونی بردا و سلاما علی ابراهیم.
آیه 24 عنکبوت – 69 انبیا- 98 صافات- سوره 28 آیه 40- سوره 17 آیه 103- سوره 43 آیه 55
ج) شو روز به فکر آب و دانه      هنگام شب آرمیدن آموز    پروین اعتصامی .
هُوَ الَّذِى جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسکُنُوا فِیْهِ وَ النَّهارَ مُبْصِرآ اِنَّ فى ذلِکَ لاَیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ  67 یونس
-         «وَ جَعَلَ اللَّیلَ سَکَناً» «خداوند شب را مایه آرامش قرار داد» (  سوره نبا    آیات 9 تا 11  )
-         :«وُ هوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیلَ لِباساً وَ النَّوْمَ سُباتاً» ۲ «و او کسی است که شب را برای شما لباس قرار داد و خواب را برای شما مایه راحت قرار داد» 
-         امام سجاد(ع) به خدمتکاران خود دستور می داد که هرگز هنگام شب و قبل از طلوع فجر، حیوانات را ذبح نکنند و می فرمود: إنَّ اللَّهَ جَعَلَ اللَّیلَ سَکَناً لِکُلِّ شَی
-  «مَنْ إِلهٌ غَیرُ اللَّهِ یأْتِیکُمْ بِلَیلٍ تَسْکُنُونَ فِیهِ أَ فَلاتُبْصِرُونَ» ۵«کدام معبود غیر از اللَّه است که شبی برای شما بیاورد تا در آن آرامش یابید؟ آیا نمی بینید؟»چنان چه در آیه دیگر۶ این آرامش را آیت و حجت خدا نامیده بر قومی که گوش شنوا داشته باشند؛ یعنی در آن تدبر کرده و فهم و عقل خود را به کار گیرند
چ)خدا آن ملتی را سروری داد       که تقدیرش به دست خویش بنوشت      اقبال لاهوری
از نظر قرآن و عقل، انسان سرنوشت خود را با دست خویش تعیین می‏کند.
- إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛  خداوند سرنوشت هیچ قومى را تغییر نمى دهد.
مگر خودشان آن را تغییر دهند.
قرآن در تأیید داوری فطرت و حکم خرد، آزادی انسان را زیربنای تشریع دانسته و سرنوشت آدمی را در دست خود می‏داند: "وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى‏؛ بر آدمی جز نتیجه تلاش وی چیزی نیست". نیز می‏ فرماید:
"کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَةٌ ؛هرکسى در گرو چیزى است که کسب کرده است. ". در آیه دیگر به بیان رساتر فرمود: "مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَآءَ فَعَلَیْهَا وَمَا رَبُّکَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِیدِ؛هر کس کار نیکی انجام دهد، به سود خود انجام داده و هر کس کار بد انجام داده است، بر زیان خود او می‏باشد و خدای تو بر بندگان ستم نمی‏کند".
ح) با مادر خویش مهربان باش               آماده خدمتش به جان باش                     ایرج میرزا
در آیات قرآن به انسان‌ها سفارش شده است که نسبت به پدر و مادر احترام و احسان کنند.
«وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حُسْناً» (سوره عنکبوت،‌آیه 8) «أَنِ اشْکُرْ لِی وَ لِوالِدَیْکَ» (سوره لقمان، آیه 14) (به او توصیه کردم) که برای من و پدر و مادرش شکر به جا آور»آیه «وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَهِ» (سوره اسراء،‌آیه 24) در رابطه با تواضع و فروتنی نسبت به پدر و مادر است. جناح به معنای پر و بال گستران است که کنایه از مبالغه در تواضع و خضوع زیانی و عملی است.
خ) مکن دورم ز نزدیکان درگاه           به راه آور مرا ،کا فتا دم از راه               خواجوی کرمانی
آیه 8 آل عمران – آیه 6 سوره حمد
ربنا لا تزع قلوبنا بعد اذ هدیتنا وهب لنا من لدنک رحمة انک انت الوهاب; پروردگارا! قلبهاى ما را پس از آن که هدایت کرده‏ اى از حق منحرف مکن و از رحمت‏ خود بر ما ببخش و به درستى که تو بخشنده ‏اى‏.
د) این جهان کوه است و فعل ما ندا        باز گردد این نداها را صدا               مولوی
آیه 46 فصلت
ذ) اگر چشم داری به دیگر سرای           به نزد نبی و وصی گیر جای           فردوسی